एक क्यान्सर डाक्टर जसको परिवारमा ५० जनालाई क्यान्सर लाग्यो

जीवनको खेल पनि अचम्मको हुन्छ । पढाईमा अनेक हण्डर खाएर बनारसबाट पढाई पुरा नगरी आएका राजेन्द्र बराललाई जिन्दगीको जहाज कुन किनारामा पुग्छभन्ने अनुमानै थिएन ।

२०३४ सालमा सिद्धार्थ वनस्थली स्कुलबाट एसएलसी सकेपछि बरालको जीवन साँच्चिकै बरालिएको थियो । नेपालमा राजनीतिक परिवर्तन आयो, कक्षा र परिक्षा देख्न विद्यार्थीले पाएनन् । छोराको पढाई बिग्रेला भनेर बनारसमा पढ्न पठाईयो । तर काठमाडौंमा बढेका र हुर्केका पोखराका बराललाई बनारस फापेन । उनी त बिरामी भए । बिरामी पनि यस्तो भएकि पढाई नै छाडेर नेपाल आउने अवस्था भयो ।



तर नेपालमा उनको लागि अर्को अकल्पनीय दुःखले पर्खेर बसिरेहेको थियो । उनको आमालाई विस्तारै रोगले समातेर लग्दै रहेछ । उनी त बिरामीको ओछ्यानबाट उठे तर आमा विछ्यौना परिन् । एकदिन बिरामी आमाले बोलाएर भनिन्, “बाबु मलाई क्यान्सर लागेजस्तो छ । अब म बाँच्दिन होला । तिमीले डाक्टर बनेर क्यान्सरकै बिरामीलाई उपचार गर्नु है ।”

आमाले त्यति भन्न नपाई उनकै अगाडि देहत्याग गरिन । अब उनलाई भविष्यमा के पढने र के विषयमा विशेषज्ञता हासिल गर्ने भन्ने विषयमा कुनै द्विविधा भएन । यो घटना सुन्दा खेरी कुनै हिन्दी सिनेमाको दृश्यजस्तो भएता पनि उनको जीवनमा भने साँच्चिकै हुन पुगेको थियो । उनी आज पनि कुनैबेला आमालाई सम्झदा वा आफूले क्यान्सर विशेषज्ञको रुपमा स्याबासी पाउँदा आमाले मृत्यु शैयाबाट बोलेका ति अन्तिम वाक्य सम्झन्छन् ।

तर आमाको मृत्युपछिको जीवन त्यति सहज थिएन । उनको पढाई पुरै लथालिंग भयो । जेठो छोराको हैसियतले भाइबहिनीलाई विद्यालय पठाउन र घरको काममा बुबालाई सघाउनमै उनको समय बित्यो । एसएलसीको नतिजा आएको सात वर्षमा उनलाई बल्ल बल्ल भाईबहिनीसँगै कलेज जाने वातावरण बन्यो । उनी त्रि–चन्द्र कलेजमा भर्ना भए । तर कलेज जान के पाएका थिए, उनले त आई.एस्सीमा नेपाल नै टप गरे । अब डाक्टर बन्ने र क्यान्सर विशेषज्ञ बन्ने उनको धोकोलाई कतैबाट रोकावट आउने अवस्था थिएन । उनी मुम्बईमा डाक्टर पढेर नेपाल फर्के ।

तर यसबीच एउटा अनौठो घटना भयो । पढ्न जानुअघि उनले एक वर्षपछि बिहे गर्ने भनेर एक युवतीसँग टिकाटालो समेत गरेर गएका थिए । तर यता आउने बेलामा उनी बिरामी परेर असक्त भए । यता बिहेमा जसरी पनि पुग्नुपर्ने उता आफै पढ्ने अस्पतालले बिरामीको अवस्था हेरेर छुट्टी दिन नमिल्ने भन्नथाल्यो । उनलाई हुनसम्म आपत प¥यो । आखिरमा यता बिहेको लगन छुट्ने अवस्था देखेपछि उनी अस्पतालबाट भागेर नेपाल आए । उनी जुन दिन २ बजे नेपाल आईपुगे त्यही दिन ४ बजे दुलही लिन जन्ती लिएर जानुपर्ने थियो । जे होस् सबैले अब बिहे हुँदैन भनेर लख् काटे पनि उनले आफ्नो वचन पूरा गरीछाडे ।

५० भन्दा बढी आफन्तलाई क्यान्सर
मृत्यु हुनु अघि मानौं डा. राजेन्द्र बरालकी आमालाई थाहा थियो, उनको परिवार सम्बद्ध धेरैजनालाई क्यान्सरले दुःख दिनेछ । राजेन्द्र क्यान्सर विशेषज्ञ भएपछि उनको बुवालाई ६४ वर्षको उमेरमा छालाको क्यान्सर भयो । तर छोराको पढाईले काम ग¥यो । समयमै उपचार भयो । अहिले बुवा ८४ वर्षको उमेरमा पनि सर्वोच्चको अधिवक्ताका रुपमा क्रियाशिल जीवन बिताइरहेका छन् । आमा र बुवा बाहेक पनि उनको परिवारका काकी, फुपूहरू, दाजु, भाउजु, ठूलीआमा, ठूलोबुबा, भतिजाहरू, आमाका फुपू, फुपाजुलगायतलाई क्यान्सर भएको थियो । कतिलाई समयमै उपचार भएकोले बचाउन सकियो, कतिलाई सकिएन ।

यसरी क्यान्सर उपचारमा नै आफूलाई समर्पित गरेका राजेन्द्र बराल भन्छन् सबै क्यान्सरसँग डराउनु पर्दैन । अधिकांश क्यान्सर शुरुमै पत्ता लाग्योभने सजिलै निको हुन्छ ।
डा. बरालका अनुसार क्यान्सर दुई तरिकाले हुन्छ, वंशाणुगत र अन्य । महिलाको नितम्ब र पाठेघरको मुखको क्यान्सर पुस्ताबाट सर्ने ५ प्रतिशत सम्भावना हुन्छ । ओभरी, डिम्बाशय र स्तन क्यान्सर ५ देखि १० प्रतिशत वशांणुगत हुन्छ । फोक्सो र मुखको क्यान्सर भने वंशाणुगत हुँदैन ।
राजेन्द्रका आमाबुबाबाहेक अन्य ५० जना आफन्तलाई भएको क्यान्सर वंशाणुगत थिएन । “ती सबै वंशाणुगत होइनन् । सबैलाई फरक–फरक खालको क्यान्सर थियो । एउटै परिवारमा लाग्यो भन्दैमा वंशाणुगत भयो भन्नचाहिँ मिल्दैन,” बराल भन्छन् ।
अधिकांश क्यान्सरको उपचार नेपालमै हुने भएकाले क्यान्सर भइहाले पनि नआत्तिन डा. बराल आग्रह गर्छन् । उनले सबै आफन्तको उपचार नेपालमै गराए । भन्छन्, “नेपाल र बाहिर देशमा हुने उपचारमा केही फरक छैन ।”